فیلم ما همه با هم هستیم

Ma Hame Ba Ham Hastim

"ما همه باهم هستیم" در یک فضای تار و کدر با نریشن مهران مدیری در پوزیشن یک بازجو آغاز میشود. یک دیستوپیای نامانوس که با گریم لیلا حاتمی که شبیه عروس مردگان شده است، به کلی کامل میشود. این فضای بی مکانی و بی زمانی فیلم تا به انتها حفظ میشود و در جای جای فیلم رویکردهای پست مدرنیستی همیشگی کمال تبریزی نیز وجود دارد که گاهی مثل طبقه ی حساس در فرم کار و در چنین اثری در شیوه ی روایت، خود را نمایان میکند. اساسا حضور گلزار و فکت های بازجویانه برای او که اوج آن، نشان دادن عکس گلزار در لباس حج و حاجی خطاب کردنش، در ذیل این گفتار فرامتنی قابل درک است.

اما برای درک "ما همه باهم هستیم" جدای از فضای کلی ذهن تهیه کننده و کارگردانش باید در جزئیات به سراغ فیلمنامه ی اثر و تفکرات فیلمنامه نویسانش رفت. بدون شک درک چنین فیلمنامه ای در فضای سینمای ایران کار دشواری است چرا که این سینما در سطح بیان مفاهیم سیاسی_اجتماعی، گرفتار نمادگرایی جزئی و مضحکی است که از سویی، حاصل کار گذاشتن مین های انفجاری سانسورچی ها است و از سویی دیگر حاصل آموزش لفافه انگارانه ی فرانکوفیل های پرنفوذ سینمای ایران و به نوعی همه نیز از آن راضی هستند.

علی منصوری

وقتی با باکسی مجهز از بازیگرانی که تنها در فیلمی هستند؛ که گویا قرار بوده به واسطه چهره آنان، فیلم نُقل محافل سینمایی و گیشه های عامه پسندی شود تا عنوان پرمخاطب ترین فیلم سال را برباید روبرو می شویم، ناخواسته با این پندار مواجه می شویم که حتما فیلم دارای پیام خاصی است که اینچنین از بازیگرانی بنام و سلبریتی استفاده کرده است؛ درحالیکه فیلم تنها از عنوان و چهره بازیگرانی مشهور برای مطرح کردن فیلمش استفاده کرده است. فیلم با یک معنازدایی صرف، قصد نقد اوضاع اجتماعی را دارد، آنچنان که هواپیما را نمادی از ایران می گیرد که قرار است در خلیج فارس که مثلا نمادی از رهایی و آزادگی است بیفتد.

این ایده که شخصی که از دل مردم عادی بنام «علی حاجتی» که به نسبت نامش محتاج زندگیست، با دروغ از زن پابه ماهش منجی اشخاصی می شود که مرگ را بی دلیل و بدون منطق پذیرفته اند به میزان کافی نخ نماست؛ اما این حفره که تمام کاراکترهای داستان که حاضر به یک خودکشی دسته جمعی شده اند، دارای یک منصب اجتماعی، و هویت نسبیِ منفک و پرنفوذ در ادارات و شرکت ها و شغل های خصوصی هستند، خود به اندازه کافی مضحک است، چرا که مرگ همگانی را از زاویه کسانی به داستان وارد می کند که تماما دارای شأنی فردی و پرسوناژی اجتماعی هستند و اگر بخواهیم منطقی ببینیم می توانند برای حیات و زیستن خود مبارزه کنند، چرا که به نسبت شغل خود بقدری بلوغ یافته اند تا اعتبار زندگی را دریابند-نه آنقدر هستی باخته هستند که فلاکت را از چشمانشان بتوان مشخص کرد؛ و نه آنقدر درمانده و شکست خورده هستند که با ادله های خود مخاطب را بر خودکشی شان قانع سازند.

حمید توران پور